Ein lítil skýrsla

Það hefur komið fram í orðum Seðlabankastjóra að stjórn bankans hafi varað stjórnvöld við yfirvofandi hruni. Talað var um o% líkur á að íslensku bankarnir lifi af. Þessi aðvörun á að hafa komið fram í júní.

Nú hefur gengið erfiðlega að finna þessum orðum stað - þ.e. í tíma og rúmi. Helst er að skilja á forsætisráðherra að þau gætu hafa fallið í símtali við seðlabankastjóra. En forsætisráðherra man þetta ekki vel. Það er sjálfsagt erfitt að muna orð sem sögð eru í síma í amstri dagsins innan Stjórnarráðsins. En það er auðveldara að muna skrifaðar skýrslur. 

Seðlabankinn gaf út eina slíka 26. apríl, undir nafninu Fjármálastöðugleiki. Hér er úrdráttur og kemur þar fram mat bankans og Fjármálaeftirlitsins:

„Í Fjármálastöðugleika fyrir ári var niðurstaða greiningar Seðlabanka  Íslands sú að fjármálakerfið væri í meginatriðum traust. Sú niðurstaða  er óbreytt.  Ársreikningar íslenskra fjármálafyrirtækja fyrir árið 2007, sérstaklega  þriggja stærstu bankanna, sýna enn sem fyrr að þeir eru þróttmiklir.

Eiginfjárstaða, arðsemi og lausafjárstaða þeirra er viðunandið.  Álagspróf Fjármálaeftirlitsins (FME) og Seðlabankans staðfesta þetta.  Rekstraruppgjör bankanna fyrir fyrsta fjórðung þessa árs er í samræmi  við það mat. Vegna umframeignar í erlendum gjaldeyri urðu þeir ekki  fyrir tapi af völdum lækkunar á gengi íslensku krónunnar heldur þvertá móti.

Bankarnir voru á margan hátt vel búnir undir að mæta lausafjárþrengingum  og efnahagslegum áhrifum þeirra á starfssvæðum sínum.Að nokkru má rekja það til viðbragða þeirra við andstreyminu semþeir mættu á fyrri hluta árs 2006 en sá vandi var ekki alþjóðlegur.

Nú  takast þeir á við lækkun eignaverðs, hækkun fjármagnskostnaðar og  takmarkaðan aðgang að erlendum lánsfjármörkuðum.

Almennt hefur gengið vel að auka innlán og í lok árs 2007 voru meira en tveir þriðju hlutar innlána þriggja stærstu bankanna frá erlendum aðilum. Á heildina litið er niðurstaða Seðlabankans enn sú að fjármálakerfið  sé í meginatriðum traust. Íslenska bankakerfið uppfyllir kröfur  sem gerðar eru til þess og stenst álagspróf sem Fjármálaeftirlitið og  Seðlabankinn hafa gert.“

Það vekur athygli mína að: „í lok árs 2007 voru meira en tveir þriðju hlutar innlána þriggja stærstu bankanna frá erlendum aðilum“

Eru Icesave-reikningarnir inni í þessari lýsingu? Ef svo er þá hefur það ekki hringt neinum bjöllum í Seðlabankanum. Sá sem les þessa skýrslu í apríl tekur varla mark á símtali stuttu seinna þar sem sagt er að allt fari til andskotans - frá sama aðila! 

 

Athugasemdir

[Gunnar Jóhannsson (IP-tala skráð) 9.12.2008 kl. 21:48]

Sæll Hjálmtýr,

Eins og fram kemur í skýrslunni var rekstur bankanna mjög traustur þegar skýrslan er unnin enda allir sammála því.  En eins og við vitum núna eftir atburðina í byrjun október geta hlutirnir breyst hratt og þess vegna full ástæða til að taka mark á viðvörunum jafnvel þó þær hefðu komið daginn eftir að skýrslan var birt.  Þannig urðum við vitni að því að t.d. Kaupþing sem ekkert benti til að myndi ekki lifa af féll á einni nóttu.  Einnig féllu bankar eins og Lehman Brothers sem þótti allt fram á síðasta dag einn af traustari bönkum heims.

Auðvitað voru IceSave reikningarnir inní þessari tölu og þú veist það sjálfur að þegar bankarnir féllu höfðu menn unnið að því í heilt ár að koma þessum rekstri í dótturfélög en sú áætlun féll á tíma.

Að taka ekki mark á viðvörunum er einmitt það sem stjórnvöld hafa verið of dugleg við enda ótal greinar og skýrslur verið skrifaðar um eldfimt ástand íslenska efnahagskerfisins. Það þýðir samt ekki að fjármálastofnanir hafi verið illa reknar eða stæðu illa, heldur einfaldlega að íslenska hagkerfið var of viðkvæmt gagnvart fjármálakreppu sem þessari.

Ef ég skil þennan pistil þinn rétt að vegna skýrslunnar hefði ekki átt að taka mark á viðvörunum seðlabankastjóra þá held ég að það sé kolrangt mat hjá þér.  EKKI GERA EKKI NEITT!!!

[Kúkur undir steini (IP-tala skráð) 9.12.2008 kl. 21:54]

Íslenskir bankar hafa verið notaðir til að þvo peninga!  Gordon Brown hefur ýjað að því.  Davíð Oddsson hefur ýjað að því.  Íslenska ríkið hefði ekki verið sett á sama bekk og Al Kæda eða Zimbabe fyrir lögleg viðskipti.  Heldur fólk þessari vitleysu virkilega ennþá?  Heldur Hjálmtýr Heiðdal að þetta snúist um fantabrögð Browns eða innflutning á Elton John til Íslands og vondar fjárfestingar?

[Hjálmtýr V Heiðdal, 9.12.2008 kl. 22:14]

Sæll Gunnar

Eitt er að skila skýrslu sem gefur til kynna - í meginatriðum - að íslenska bankakerfið þoli mikið álag og annað er að segja löngu seinna að viðkomandi hafi sagt að allt myndi sigla í strand. Þú gerir þetta tæpast svo gott sem samtímis. Skýrslan stendur en aðvörunin sem kom símleiðis (það heldur Geir) er óstaðfest. Þessi skollaleikur í því ástandi sem nú ríkir er auðvitað fáránlegur.

Vissulega er kreppan ekki íslensk uppfinning. En hún kemur sérlega hart niður hér vegna þess að: a) einkavæddu bankarnir uxu efnahagskerfinu yfir höfuð, b) eftirlitskerfið og varnarviðbrögð voru ekki með athyglina á réttum stað eða skildu ekki málin til hlítar. Skýrslan bendir til þess að staðan hafi verið skoðuð með bjartsýnisgleraugum. Þó voru raddir sem vöruðu við. Bæði innanlands og erlendis. Það má minna á Danske Bank.

Svo skulum við líta á einn þeirra sem situr enn í bankaráði Seðlabankans. Já Hannes Hólmstein auðvitað. Hvað segir hann í viðtalinu sem ég birti um daginn? Hann lyftist í sætinu þegar hann með miklum handatilburðum lýsir því að bankarnir hafi vaxið tífalt og farið með peninga út í víking. Og hann vildi stefna hærra með allt heila drallið. Bankaráðsmaður sem vill „gefa í“ er ekki að hugsa um að vara við ofvexti eða mögulegum vandræðum. Við hverja ræddi hann innan bankans? Menn sem voru að vara við eða menn sem voru eins og hann í fluggír og uppspenntir yfir hinum „ungu spræku mönnum sem hafa gerbreytt Íslandi“.

Það er gott að vera vitur - og ef ekki vill betur þá er gott að vera vitur eftirá. En hefur vitið náð einhverjum hæðum enn?

Ég veit það ekki. Maður er auðvitað leikmaður og veit mest um sitt nánast snúningssvæði. En einhverjir hafa gert stóra og mikla skyssu og það skulu vera einhverjir sem hafa setið að völdum og haft meiri upplýsingar en þú og ég.

[Hjálmtýr V Heiðdal, 9.12.2008 kl. 22:20]

Er einhver sem kallar sig lort undir klöpp sannfærandi í umræðu um þjóðmál? Ég hef ekki rætt um Gordon Brown eða Elton John og hef ekki neina sérstaka skoðun á þeim.

[Gunnar Jóhannsson (IP-tala skráð) 10.12.2008 kl. 00:36]

Burt séð frá hinu meinta 0% símtali þá er staðfest að seðlabankastjóri lýsti áhyggjum sínum af stöðunni í byrjun árs en svo þegar bankarnir skila uppgjörum líkt og þeir gerðu eftir fyrsta ársfjórðung er ekkert annað hægt en að gefa út heilbrigðisvottorð enda bentu uppgjörin til mjög sterkrar stöðu.  Það sem hins vegar virðist vera að koma á daginn er að þessi uppgjör voru a.m.k. að einhverju leiti "fabrikeruð" og gáfu þannig kannski ekki alveg rétta mynd, en það gátu menn náttúrulega ekki vitað þá.

Það er alltaf að koma betur og betur í ljós að það voru stjórnvöld sem sváfu á verðinum.  Þrátt fyrir allar gagnrýnisraddirnar sem dunið hafa á okkur frá erlendum aðilum allt frá árinu 2006 virðast ráðamenn þjóðarinnar ekki hafa viett þeim nokkurn gaum heldur svarað með hroka líkt og Þorgeður Katrín gerði nú í sumar þegar hún hvatti yfirmann greiningar Meryl Lynch að afla sér endurmenntunar.  Svo má minnast á samskiptaleysi innan kerfisins.  Hvers konar bankamálaráðherra er það sem hittir ekki seðlabankastjóra í tæpt ár!!  Eins og þú segir er gott að vera vitur eftir á en ég geri þá kröfu til ráðamanna að þeir séu vitir fyrirfram.

[Gunnar Jóhannsson (IP-tala skráð) 10.12.2008 kl. 10:29]

Það hefur greinilega ekki skilist það sem ég skrifaði hér að ofan.  Ég var síður en svo að halda því fram að bankarnir hefðu verið í fínu formi þegar skýrslan var gerð hedlur voru það uppgjör bankanna sem bentu til þess, uppgjör uppáskrifuð af endurskoðendum og líklegt mátti telja (miðað við uppgjörin) að þeir hefðu getað staðið af sér tímabundinn lausafjárskort.  Það sem er hins vegar alvarlegra í þessu er að uppgjörin voru a.m.k. að hluta til búin til með leikfléttum sem gáfu ekki raunsanna mynd af stöðunni.

Ég held að flestir geti verið sammála um það að bullið sem viðgekkst í bönkunum var miklu meira en menn gerðu sér grein fyrir og það held ég reyndar að eigi einnig við um marga af þeim erlendu bönkum sem hafa hrunið því miður.

Fjármálaeftirlitinu til vorkunnar má taka fram að þeir hafa enga burði til að gaumgæfa hvert einasta uppgjör og sannreyna þær upplýsingar sem þar koma fram heldur verðu að treysta endurskoðuðum uppgjörum í meginatriðum.