Valdarán?

Eftir lestur bókarinnar SOFANDI AÐ FEIGÐARÓSI eftir Ólaf Arnarson, þá virðist mér að höfundurinn sé að segja okkur að Ísland sé fórnarlamb valdaráns. Einn maður stóð fyrir þessu valdaráni, títtnefndur seðlabankastjórinn Davíð Oddsson.

Ólafur er fyrrverandi innanbúðarmaður í Sjálfstæðisflokknum, framkvæmdastjóri þingsflokksins og aðstoðarmaður ráðherra. Hann virðist hafa aðgang að mörgum heimildamönnum og gerir það frásögn hans trúverðuga.

Lýsing hinna dramtísku daga í haust leiðir að þessari niðurstöðu: Davíð lék sóló með Geir í vasanum. Hann leitaði ekki ráða hjá fagmönnum bankans, þeir fengu fréttirnar af aðgerðum DO í fjölmiðlum. Samkvæmt frásögn Ólafs þá var Davíð varaður við dómínóafleiðingum gerða sinna þegar hann greip til þeirra ráða sem beitt var við yfirtöku Glitnis. Spurningunni um hvort hefnigirni DO hafi ráðið för, illvilji hans gagnvart Baugsmönnum ofl. athafnamanna er varpað fram.

Það verður spennandi að lesa opinberu skýrslurnar sem nú er verið að vinna um hrunið.  En í millitíðinni þá geta menn lesið bókina og velt því fyrir sér hvort það sé mögulegt að Ísland sé fyrsta landið sem eins manns hryðjuverkasveit kemur á kaldan klaka. 

Athugasemdir

[Jón Steinar Ragnarsson, 5.5.2009 kl. 19:53]

Takk fyrir að minna mig a að krækja í þessa bók. Annars hefðum við ekki þurft að skrifa bók til að komast að þessari niðurstöðu. Það blasti við öllu. En hvort að Davíð er erki ódamurinn skal milli hluta liggja. Honum rataðist allavega satt á kjaft, þótt tímasetningin væri slæm. "Ekki borga skuldir óreiðumanna" Hárértt. "Þjóðstjórn" Hárétt etc...

Þó þessi drengur sé flokksforkólfur, þá er víst að hann tali munni auðkýfinganna að einhverju leyti, þaðan, sem hann kemur. Það er engin afsökun fyrir menn að ræna búð að hún hafi verið ólæst. Gloppurnar voru til staðar, afsláttarlög og tilslakanir gerðar undir þrýstingi þeirra. Ég held að Dabbi hafi ekki upp á sitt einsdæmi tekið af bindiskylduna og klippt öryggisnetið undan okkur öllum. Það er ekkert svarthvítt í þessum heimi og blóraböggla trúi ég ekki á.

Þetta er útsmöginn klækjarefur þessi höfundur í öllur fléttum og vafningum kleptókratanna. Hann vissi hvað þeir voru að gera og hann varaði aldrei við að ég best veit. Hrópuðu viðskiptabankarnir og eignarhaldsfélögin"Nei, nei ddavíð, ekki taka af bindiskylduna." Nei, nei Davíð ekki lækka stýrivextina.!" Hmm ?

[Hjálmtýr V Heiðdal, 5.5.2009 kl. 20:14]

Sæll Jón Steinar

Hvað sem höfundi gengur til þá er fróðlegt að lesa þessa samantekt. Og eins og ég skrifa þá verður áhugavert að sjá hvað hinar opinberu skýrslur muni leiða í ljós.

Kanski verður það ekki upplýsandi um atburði „reykfylltra bakherbergja“. Það er þegar komin skýrsla frá Gylfa Zöega og Jóni Daníelssyni. Ólafur Arnarsson birtir hana að stórum hluta til rökstuðnings sínu máli.

Hvað sem gerðist í rauninni þá er ljóst að DO ráðfærði sig ekki við Arnór Sighvatsson yfirhagfræðing Seðlabankans. Trúlega var hann ekki í náðinni hjá DO. Í Mannlífsviðtali sem kom stuttu eftur hrun þá lýsir Arnór uppskriftinni að íslenska hluta hrunsins: og það má meira og minna rekja til ríkisstjórnar DO.

[Ómar Ragnarsson, 5.5.2009 kl. 20:41]

Ísland á að heita lýðræðisland en ástandið sem ríkti hér á árunum 1999-2004 er ekki hægt að líkja við neitt annað en einræði og valdarán eins manns, reyndar í félagi við annan mann sem var nauðsynlegur til þess að völdin fengjust.

[Doddi D (IP-tala skráð) 5.5.2009 kl. 20:49]

Óskaplega er hægt að vera trúgjarn. Þó allt sé rétt sem sagt er, þá vantar 90% af sannleikanum í bókina. Hún hefst þegar passar teóríunni. Samkvæmt höfundi var allt í góðum gír. Bara ef Davíð hefði ekki....

Ég er ekki aðfáandi Davíðs Oddssonar.

[Hjálmtýr V Heiðdal, 5.5.2009 kl. 21:18]

Lýðræðið á undir högg að sækja þegar flokksmenn klikka gjörsamlega og upphefja foringjann og gefa honum völdin. Ástandið í Sjálfstæðisflokknum og Framsóknarflokknum var árangur áratuga spillingar. Hér ríkti flokksræði, stutt af maðksmognum stofnunum þar sem flokksútsendarar voru búinr að bora sér inn í. Davíð og Halldór höfðu um sig hirðir - ósóminn náði hámarki sínu þegar þeir brutu allar brýr að baki sér með stuðningi við stríðsstefnu Bush. Framsóknarflokkurinn féll fyrstur og svo Sjálfstæðis.

Nú þarf 2 - 3 kjörtímabil til að hreinsa til, treysta lýðræðið og endurhæfa stjórnmálavettvanginn.

[Marteinn Unnar Heiðarsson, 6.5.2009 kl. 07:11]

Í kjölfar efnahagshruns. Íslensku kosningarnar: Snúast ekki um hægri og vinstri

Hann er alveg ótrúlegur fréttaflutningurinn af kosningunum á íslandi þann 25. apríl. Í tilraun til að vekja áhuga lesenda á eyju sem fáir þekkja fjalla dagblöðin um að vinstrið sé að ýta hægrinu úr sætum sínum. Vafalaust mun þessi pólitíska sveifla halda áfram í mörg ár um víða veröld. En fyrir íslenska kjósendur voru voru álitaefnin jarðbundnari. Ábyrgðarlaus einkavæðing banka í nýfrjálshyggjustíl er aðal vandamálið, en viðbrögðin við því flokkast ekki beinlínis til hægri eða vinstri viðfangsefna. Spurningin er hvort að kjósendur séu orðnir svo örvæntingarfullir í kjölfar þess að krimmar eyðilögðu fjármálakerfið að þeir munu sækjast eftir stöðugri gjaldmiðli (evru) með því að sameinast evrópu með þeim skilmálum að glata stjórn yfir fiskveiðum Íslands í norður Atlantshafi og leggi fáheyrðar skuldabirðar á axlir skattgreiðenda -- til að bæta breskum, hollenskum og öðrum evrópskum innistæðueigendum og bröskurum tap þeirra?

Evrópu dytti aldrei í hug að gera slíkar kröfur á Bandaríkin vegna hinna afleitu húsnæðisskuldabréfavöndla sem þeir keyptu af þeim, eða fyrir töpin sem urðu vegna gjaldþrots Lehman Brothers bankans. En Ísland er lítið land og e.t.v auðveldara viðureignar. Fyrir marga kjósendur er hugmyndin um að ganga í evrópusambandið freistandi fantasía - að taka upp evru til að leysa fjárhagsleg vandræði Íslands. Valkosturinn er einfaldlega að breyta tortímandi regluverki bankakerfisins og snúa við gjafakerfi fyrri tíðar til pólitískt tendra innherja. Sigurvegari kosninganna, Samfylkingin vill ganga í Evrópu, Vinstri grænir og fyrrum ríkjandi Sjálfstæðisflokkur vilja það ekki, miðjusækinn og dreifbýlissinnaður framskóknarflokkur (næst stærstur til margra áratuga) er hægfara í málinu en tilbúinn til viðræðna á forsendum hagfelldum íslandi.

Allir eru á móti innherjalénsveldinu sem hlóð niður skuldunum. Þessvegna tapaði helsti stuðningsaðili þeirra, Sjálfstæðisflokkurinn, þriðjungi fylgisins, (niður í aðeins 20% frá hefðbundnum 33-35%) sem er lægsta prósenta atkvæða og þingsæta í 80 ára sögu flokksins sem var stofnaður 1930. Dagar sjálftökustjórnmála eru liðnir og litlu meiri er samúð með erlendum lánadrottnum og sparifjáreigendum sem gerðu hana mögulega. En kjósendur eru uggandi ganvart þeirri afstöðu sem England og önnur evrópuríki hafa tekið gegn Íslandi og tilfæringum með Alþjóðagjaldeyrissjóðinn. Fyrrverandi forsætisráðherra sjálfstæðismanna (og síðar seðlabankastjóri) Davíð Oddson er grjótharður á því að íslenska ríkisstjórnin og þjóðin eigi ekki að taka ábyrgð á þessum slæmu skuldum og deilir þar með sjónarmiðum sem margir íslendingar hafa að mínu mati: Þessir glæponar sviku landið. Mýtan um ,,frjálst" framtak án regluverks er hrunin og einkavæðingin lítur út eins og sjálftökustjórnmál undir rós.

Nýlega sneri ég heim eftir viku heimsókn til Íslands - viku þar sem ég hitti stjórnmálamenn, fyrrum forsætisráðherra, yfirmenn fjármálastofnana, háskólaprófessora og stúdenta, kvikmyndagerðarmenn, sjónvarpsþuli, og ,,algerlega venjulegt fólk". Hugtökin ,,vinstri" og ,,hægri" dúkkuðu aldrei upp í samræðum við þetta fólk. Í brennidepli var hin lánadrottna-væna aðferð Íslands að verðtryggja húsnæðislán og aðrar skuldir - 17% verðbólgupremía fyrir lánadrottna byggð á vísitölu neysluverðs (í raun er skiptagengi krónunnar innflutt eins og flestar neysluvörur), til viðbótar 6% vöxtum húsnæðislána, sem hefur leitt til þess að nokkrir íslendingar sögðu mér að þeir höfðu glatað húsnæði sínu til bankanna. Enginn getur borgað 23% vexti á húsnæðislán sín til lengdar á meðan húsnæðisverð hrynur með efnahag landisns. Flestar fjölskyldur greiða nú með því að ganga á sparnað og reyna að bera skuldir sem eru í raun óborganlegar.

Þetta skýrir löngun þjóðarinnar í stöðugan gjaldmiðil, við það hyrfi klafi vaxtaviðbótarinnar. (verðtryggingar) Upphaflega voru bæði laun og skuldir verðtryggðar á Braselíska vísu. En dag einn var verðtrygging launa felld niður en verðtryggingu fjármálagerninga viðhaldið með hundalógík um að um "samningsbunda" endurgreiðslu verðmæta, samningar um laun ættu sér hinsvegar veikari lagastoð. Með öðrum orðum, stór fiskur borðar lítinn fisk. Engin stétt lánadrottna, hversu gráðug eða frökk, hefur nokkurntímann náð í gegn öðru eins og þessum lögum. En þetta létu íslendingar yfir sig ganga - þrátt fyrir að í landinu sé mikið um húseignir-á-lánum. Að taka upp evruna er almennt talið vera auðveldara en að breyta þessum lögum og losna við vaxta-álagið sem er einstakt fyrir ísland í víðri veröld. Mér þykir þetta lagatregðumál ótrúlegt, en það virðist vera vitnisburður um tiltrú Íslendinga á lög - hversu geggjuð sem þau kunna að vera.

Hrun gjaldmiðilsins varð vegna gjaldþrots og þjóðnýtingar þriggja aðal-banka Íslands. (Glitnir, Kaupþing og Landsbanki) sem tóku þátt í bylgju hrokafullrar vanhæfni og hreinna svika eftir að þeir voru einkavæddir í röð klíkusamninga árin 2002-03. Þessir bankar fóru á hausinn með nærri $100 milljarða í skuldir, en enginn veit nákvæmlega hversu mikið eða hver er hinu megin við borðið Í ýmsum samningum sem voru hluti af taflinu. Sérstakur saksóknari hefur verið skipaður til að grafast fyrir um hlutina, sem enn eru ógagnsæir.

Í raun er Ísland um margt líkt ríkjum fyrrum-sovétríkjanna. En í stað þess að koma úr kommúnistaflokknum eða rauðliðaæskunni eða öðrum minnisvörðum um Stalínískt skrifræði koma EINKAVINIR íslands úr röðum stór-landeigenda og áhrifamiklum fjölskyldum á sviði stjórnmála sem hafa ríkt yfir þjóðinni um aldir. Löngu fyrir þann tíma sem landið fékk sjálfstæði frá Danmörku árið 1944 með hjálp bandamanna þegar Danmörk var hertekin af nasistum.

Einkavæðing íslensku fiskimiðanna.

Þegar þýskir kafbátar hurfu af Norður Atlantshafi eftir stríðið kepptu Breskir togarar við íslenska fiskibáta um þorsk og aðrar fisktegundir. Eftir nokkur átök sem stóðu fram yfir 1970 tók Ísland forystu í að stofna 200 mílna fiskveiðilögsögu, að miklu leyti með stuðningi Bandaríkjanna sem íslendingar endurguldu greiðann pólitískt allar götur síðan.

Lög um sjávarútveg snúast um hver hafi yfirráð yfir náttúruauðlindum sjávar. Til að viðhalda fiskistofnum (að minnsta kosti í orði kveðnu) hefur ísland gefið út veiðileyfi fyrir ákveðna hluta þess sem árlega er leyft að veiða. Það magn er ákveðið árlega og byggt á mati á fiskistofnum. Í stað þess að fara klassíska efnahagslega leið og bjóða leyfin upp árlega til að fá sanngjarnan arð af auðlindinni hefur ríkið útdeilt leyfunum líkt og gert er með taxaleyfi í New York. Útlutað einu sinni og urðu þá varanleg, og hafa að sjálfsögðu hækkað í verði með tímanum. Hinir upphaflegu handhafar - pólítískir vildarvinir fyrir öld síðan - hafa arfleitt afkomendur sína að þeim, sem leigja þau út til hinna raunverulega sjómanna, eða einfaldlega haldið þeim áfram í fjölskyldunni. Ríkissjóður Íslands fær engin hlunnindi af nýtingu sjávar. Leyfin hafa einfaldlega orðið leigu-sugu gjald, greiðsla til fyrrum innherja og afkomenda þeirra.

Á uppboðsmarkaði mundu mögulegir leigutakar reikna út markaðsvirði þeirrar auðlindar sem þeir hyggjast nýta, reikna út kostnað við nýtinguna og mögulegan ágóða og bjóða í samræmi við það. Lagalega tilheyrir hafið íslensku þjóðinni, og ríkið fengi ágóðann. En í dag fá erfingjarnir eða aðrir sem hafa náð sér í kvótaleyfi frá upphaflegu innherjunum frá 1980, þessa peninga. Það er því ekki skrýtið að margir íslendingar séu svo fullir viðbjóði yfir einkavæðingu fiskimiðanna að þeim er alveg sama þó að Ísland glati fiskveiðiréttindum sínum. Eftir allt, í núverandi kerfi yrðu tapararnir eigendur þessara gerviveiðileyfa, en ekki íslenska þjóðin.

En þetta viðhorf blindar fólk gagnvart mjög ákjósanlegum valkosti - kosti sem ætti að höfða til tveggja hefðbundu miðjuflokka á grundvelli sjónarmiða um frjálsan markað, en einnig til ,,vinstri" af því að það er svo efnahagslega sanngjarnt: Að bjóða upp fiskikvótann árlega þannig að arðurinn renni til íslensku þjóðarinnar og verði hluti af tekjum ríkissjóðs, eins og ætti að vera með náttúruauðlindir, rétt eins og landið sem slíkt. Það er ekki nauðsynlegt að sameinast Evrópu, afhenda innherjum hennar fiskveiðiréttinn og bankamönnum hennar réttinn til að framleiða kredit (sem ætti að líta á sem almannaþjónustu) til að ná efnahagslegri heilsu.

Icesave slagurinn við Breta.
Hinn slagurinn við Breta varðar IceSave útibú Landsbankans, sem borguðu nægilega háa vexti til að sannfæra ríkisstjórn verkamannaflokksins um að beina því til sveitarstjórna að sýna "samfélagslega ábyrgð" með því að leggja sparnað inn á þá reikninga sem báru hæstu vextina. Rétt eins og að hátt vaxtaálag sé ekki endurgjald fyrir áhættu. Af því að IceSave var rekið sem útibú frá Íslandi öxluðu bretar hvorki reglu- né eftirlitshlutverk fyrir sitt leyti. Mér finnst þetta dæmigert breskt efnahagslegt vanhæfi, en það er háttur vanhæfra ríkisstjórna að kenna öðrum um allt sem miður fer. Þannig að þeir bættu innistæðueigendum að fullu og heimta að íslenska ríkisstjórnin skattleggi sína eigin þjóð, eins og innistæðurnar hefðu verið lán til hins opinbera!

Bretar frystu reikninga allra íslenskra banka til að þrýsta á málið, þar með talið Kaupþings á eynni Mön. Þetta hindraði þá í að flytja fjármuni út úr landinu og keyrði höfuðstöðvarnar heima á Íslandi í þrot. Einu lögin til að grípa til við þessar gripdeildir voru and-hryðjuverka neyðarlög, upphaflega sett til höfuðs Írskum og Araba grúbbum. Bretland stimplaði ísland sem hryðjuverkaríki, og beitti á meðan fjármálalegu ofbeldi sjálft. Að sjálfsögðu fannst íslendingum það órökrétt að bretar krefðust þess að þrátt fyrir háu vextina skyldu innistæðueigendur ekki tapa neinum fjármunum - sem er gagnstætt gríðarlegu tapi sem þeir urðu fyrir á mörkuðum í Bandaríkjunum og víðar erlendis. (að ekki sé nú minnst á Northern Rock og aðra ábyrgðarlausa lánveitendur innanlands). En með suma íslendinga þenkjandi á þeim nótum að banka skuldir eru ,,okkar" skuldir, því ekki að gera eins miklar kröfur og mögulegt er, þrátt fyrir að tvöfaldur standard væri augljóslega í gangi. (Ímyndið ykkur hver viðbrögðin yrðu ef, segjum, Þýskaland mundi saka Bandaríkin um að vera hryðjuverkaríki til þess að komast yfir bandarískar eignir til að bæta fyrir töp sem bankar í Dusseldorf og Saxony urðu fyrir vegna bandarískra undirmálslána)

Margir bandarískir blaðamenn léku með og kölluðu Ísland "Víkinga" og þeir kusu ,,Víking finance" fremur en "oligarchy" sem er pólitískt viðkvæmara orðalag. En það er heimskulegt að gefa í skyn ruddalegt Norrænt Villta Vestur. Ísland hefur engan her, og NATO stöðin fyrrverandi er núna Reykvíski alþjóðaflugvöllurinn. Hin harðduglega og ná-tengda íslenska þjóð er eins borgaraleg og hægt er að hugsa sér, með hæsta hlutfall séreignarhúsnæðis í heimi, vel menntuð og með dæmigert norrænt félagslegt velferðarkerfi og sameiginleg gildi. Þetta er skandinavískt jafnaðarríki, en á minni skala. Og kannski er það hluti af vandamálinu. Margir íslendingar eru svo borgaralegir að þeir trúa því að það sé heiður í því að endurgreiða fjárhættuspil vondra banka, rétt eins og um væri að ræða persónulegar skuldir meðal nágranna. En hinir stóru bankar voru ekki eins og flestir nágrannar, og tóku þátt í djúpstæðu fjármálasvindli. Í því voru vitorðsmenn þeir útlendingar sem nú krefjast þess að fá bætur fyrir.

Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn kemur inn í myndina en heldur sig til hlés í bili.

Vanalega hagar AGS sér eins og innheimtufulltrúi fyrir alþjóðlega lánadrottna, en í tilviki Íslands virðist sendinefndin ekki hafa það notarlegt í því hlutverki. Enga fjármuni er enn búið að draga gegnum $10 milljarða lánalínu sem nýlega var samið um frá sjóðnum. Ég varð hrifinn að fjármálaráðuneytið ætlaði ekki að nota fjármuni frá AGS til þess að greiða útlendingum. Fjármálaráðherra, Steingrímur Sigfússon er formaður Græna flokksins og er tortrygginn gagnvart því hversu mikið slíkar lántökur - eða að ganga í EU - bæta málin með því að ríkið taki lán til að ná fram jafnvægi í stöðu þar sem ekkert jafnvægi er að finna.

Þetta skilur eftir spurninguna um krónu gagnvart evru. Svo lengi sem lánadrottna-hollum 17% gengisvísitöluvöxtum er bætt ofan á húsnæðislán er skiljanlegt að íslenskir húsnæðiseigendur vilji sjá verðstöðugleika. En það er ekki víst að evran skaffi hann. Hún mundi aðeins valda þvingunum, minnka hagkerfið til að minnka innflutning. Leiðin til að endurlífga krónuna er að stækka hagkerfið, og það þýðir að losna við verðtryggingu, ókeypis hádegisverð sem engin önnur þjóð á jörðinni hefur afhent fjármálageiranum.

Mýtan um að ESB muni berjast gegn spillingu og stuðla að efnahagslegri heilsu.

Fólk er mjög ringlað í því hvað það þýðir að ,,sameinast Evrópu" í raun og veru. Fyrir mið- og austur evrópuríki sem voru áður hluti sovétríkjanna, lá fegurðin í augum þess sem horfði. Þau kusu að sameinast ESB upp úr 1990 því að þau héldu að ESB mundi taka þau undir sinn verndarvæng og hjálpa þeim að koma á fót nútíma vestrænum iðnaðarkapítalisma með batnandi lífsgæðum. Þess í stað leit ESB forustan einfaldlega á þessi hagkerfi sem markaði fyrir sinn eigin landbúnaðar- og iðnaðarútflutning og sem strórgróðabrall fyrir banka sína með því að ganga til sýndarsamstarfs við Sovét-style sjálftökustjórnmálamenn sem dómíneruðu þessi hagkerfi. ESB leit undan þegar það sá glæpona taka yfir og studdi þá í raun svo lengi sem þeir seldu Evrópumönnum mjög svipað og þegar innbrotsþjófur selur verðinum, einkavæddu samneysluna í klíkuskap, seldu fasteignir og birgðir til evrópskra fjárfesta, og tóku lán í erlendum gjaldmiðlum til að kynda heimsins mestu (og óstöðugustu) fasteignabólu. Hrunið í kjölfar þessa falska upphafs er að rífa evruna í sundur.

Tilfelli Lettlands og Eystrasaltsríkjanna er lýsandi. Rétt eins og Ísland voru þeir hlaðnir skuldum langt umfram getu þeirra til að endurgreiða - húsnæðislán skráð í erlendum gjaldmiðlum voru allsráðandi, þannig að þeir geta ekki notfært sér þá ágætu aðferð að láta verðbólgu og tímann éta niður skuldirnar. Það stoðar ekki heldur fyrir ríkisstjórnina að taka lán frá IMF og ESB til að borga út ónýtar skuldir einkageirans sem innifelur að kreista fé út úr landsmönnum með enn hærri sköttum á vinnu, og þar með verðleggja hana (og þar með innlendan iðnað) út af heimsmarkaði. Í þessari stöðu er hagkerfið ófært að þéna nægilega til að greiða fyrir nauðsynlegan innflutning og greiða skuldirnar sem er búið að drekkja því í.

Þetta er vandamál sem Ísland verður að forðast. Því miður hefur meðferð ESB á fyrrum-Sovét ríkjum sýnt fram á hversu grimmilega það getur staðið vörð um þrönga þjóðarhagsmuni og virkað sem rándýr í leiðinni. Joaqim Almunia úr framkvæmdastjórn ESB gerði forsætisráðherra Lettlands þetta ljóst í bréfi þann 26.jan 2009 þar sem hann útlistaði með hvaða skilmálum Evrópa mundi splæsa á erlenda banka sem starfa í Lettlandi - á kostnað Lettlands sjálfs. Hann tók skýrt fram að Lettland mætti EKKI nota ESB lán til að þróa sitt eigið hagkerfi eða til að lækka háa skatta sem hindra að störf skapast, nei einungis til að borga skuldir lánadrottna í vestri. (aðallega Skandinavíska banka) og til að kaupa innflutning frá þeim.

Quote

Veitta aðstoð skal nota til að forða fjármálakreppu, sem útheimtir að endurreisa traust í bankakerfinu [nú algerlega í eigu erlendra aðila] og til að byggja upp gjaldeyrisvarasjóði Lettneska seðlabankans. ... Ekki er ætlast til að fjárhagsaðstoðin sé notuð til að úr verði ný lán til fyrirtækja og heimila. .. það er mikilvægt að vekja ekki illa grundaðar væntingar meðal almennings og jafnframt að andæfa misskilningi sem kann að rísa í þessa veru. Það veldur áhyggjum að við höfum orðið vitni að því nýlega í opinberum umræðum innan Lettlands að kallað er eftir því að hluti aðstoðarinnar verði notaður inter alia til að styðja útflutningsgreinar og til að örva efnahagskerfið með aukinni eyðslu. Það er mikilvægt að andæfa þessum ranghugmyndum á virkan hátt.

Þetta setur Lettland í stöðu þjóðar sem hefur verið sigruð í stríði og þarf að greiða stríðsskaðabætur. Óeirðir brutust út, og mótmælendur tóku yfir fjármálaráðuneytið. Þetta var atburðarás sem hefur nú verið endurtekin í Ungverjalandi, Úkraínu og öðrum löndum nýverið. Minnir á "AGS óeirðirnar" í latnesku ameríku á sjöunda og áttunda áratug síðustu aldar. Sem vekur ekki mikla von um að innganga í ESB muni, sem slík, leysa svipuð efnahagsleg hreinsunarverkefni fyrir Ísland. Í stað þess að hjálpa fyrrum-Sovét ríkjunum að þróa sjálfbær hagkerfi leit vestrið á þau sem efnahagslegar ostrur til að brjóta upp, skuldvæða þau til að taka út úr þeim arð í formi vaxta og gróða af fjármálagerningum, og skilja loks við þau sem brotnar skeljar. Eftir að sjálftökustjórnmálamenn, erlendir bankar og fjárfestar hafa fjarlægt fé sitt út úr hagkerfinu verður Lettneska latóinu leyft að falla. Erlendir kaupahéðnar geta þá komið inn og keypt innlendar eignir fyrir slikk, aftur.

Þetta hljómar ótrúlega svipað og það sem Ísland er að ganga í gegnum. Hættan er að það gefist upp fyrir evrópskum hagsmunum sem sækjast eftir rétti til fiskveiða, ná einokunarstöðu á bankamarkaði og lána ríkinu til að splæsa út evrópska fjárfesta sem hafa gamblað og tapað í nú-óstarfhæfum íslenskum bönkum. Maður vonar að Grænir og Framsókn muni endurskoða mögulega skilmála fyrir aðild að ESB og upptöku evru, en skipti ekki út innlendum sjálftökustjórnámálamönnum fyrir erlenda efnahagslega yfirsetumenn bara vegna þess að þeir eru evrópskir. Það mundu bara vera skipti á einum hópi vel-tengdra innherja fyrir annan, aðallega mundi það þjóna hagsmunum breta.

Að kalla kosningarnar á laugardaginn ,,sigur fyrir vinstrið" með snúningi til ESB er því veruleikafölsun. Ef slegið er hefðbundinni vinstri/hægri mælistiku á úrslitin virðist fylgi við ESB vera til hægri í því að hygla hagsmunum fjármálamanna (efnahagslegt harðræði sem setur hagsmuni skuldara neðar en lánadrottna, og skuldahjöðnun til að rústa eyðslu í velferðarkeri) Jafnaðarmannaflokkar (Social Democrats) víða um heim hafa verið hugmyndafræðilega ýktastir einkavæðingarsinna. frá Tony Blair's New Labor í bretlandi til Roger Douglas Nýja sjálandi til Ástralska verkamannaflokksins.

Íslenskir jafnaðarmenn hóta hraðferð inn í Evrópu og að stilla málinu upp í allt eða ekkert kosningar - um það hvort ganga skuli inn á þeim skilyrðum sem flokkurinn semur um, án þess að blanda borgurunum inn í ferlið. Forsætisráðherra Jóhanna Sigurðardóttir vonast til að hefja aðildarviðræður innan tveggja mánaða og að hafa kosningar um inngöngu í lok næsta árs. Hvað varðar þingbundið lýðræðisfyrirkomulag er þetta plan svipað og þegar leiðtogar Sjálfstæðisflokks og Framsóknar samþykktu að ganga í bandalag hinna viljugu í Írak, og hunsuðu eðlilega málsframvindu með því að sniðganga alþingi.

Á meðan er hætta á að ESB og evran liðist í sundur vegna verðhruns fyrrum-Sovét hagkerfanna,  harðræði án þess að hafa þróað innviði þeirra utan fasteignamarkaðar. Samt finn ég lítinn skilning á því hvernig evran og hið útþanda ESB er að gliðna vegna óstöðugleika fyrrum-Sovét hagkerfanna sem hafa engar ásættanlegar leiðir til að fjármagna kerfislægan viðskiptahalla, núna þegar fasteignabólan er sprungin og ekki er lengur lánað í erlendum gjaldmiðlum til fasteignakaupa í þessum ólánsömu ríkjum. Stjórnun peningamála í Evrópu lítur út fyrir að vera næstum jafn ábyrgðarlaus og Íslands.

Mislukkaður verndarvængur ESB gagnvart eystrasalts- og mið evrópu ríkjunum gefur til kynna að Íslandi væri hollast að snúa sér að því að leysa sín eigin vandamál sjálft, og keyrði sína þjóðhagslegu hagsmuni áfram á meðan það hreinsar upp eftir stórslysalega ný-frjálshyggjutilraun sína. Raunverulegar markaðs umbætur mundu skipta út minnisvarða höfðingjaveldisins þar sem kvóti yrði á uppboðsmarkaði og rentan sem skatta grunnur og endurreisa skynsamlegt almennt bankakerfi. Þegar upp er staðið er efnahagslegt sjálfstæði Íslands að veði.

[Hjálmtýr V Heiðdal, 6.5.2009 kl. 08:44]

Úfff!

Þakka innsendinguna Marteinn. Tekur tíma að fara í gegnum þetta. Skoðaði þína bloggsíðu. Þar eru fremur stuttar greinar. Þessi er mjög löng í samanburði við það sem þú setur inn þar - hvað veldur?

[Björn Heiðdal, 6.5.2009 kl. 11:19]

Það er lítið mál að blogga langt og mikið ef maður þarf ekki að skrifa sjálfur!  Grein Michael Hudson hér að ofan segir í raun allt sem segja þarf.  Hún afgreiðir mítuna um ESB og útskýrir hvernig alþjóðleg stjórnmál ganga fyrir sig.  Hafa alltaf gert og munu alltaf gera.  Hjálmtýr Heiðdal væri hollast að afskrifa ESB sem eitthvað Norrænt velferðarsamstarf en bara á miklu stærri skala.  ESB og þeir hagsmunir sem þar ráða ferð eru þeir sömu og komu okkur á hausinn.  Þetta eru hagsmunir alþjóðlegra lánadrottna og þeirra einstaklinga sem eiga meira en 70% af auð heimsins en eru samt færri en 1% af fjöldanum.  Upptaka evrunnar minnkar íslenska hagkerfið, hið raunverulega hagkerfi, því hver vill lána gjaldþrota þjóð.  Þjóð sem ekki ræður yfir sinni stærstu auðlind sem gefur henni einhvern gjaldeyrir er ekki líkleg til að borga erlend lán til baka.  Ef einhver heldur að seðlabanki ESB láti Ísland fá evrur í ótakmörkuðu magni er sá sami ekki með réttu ráði. 

Innlendar vörur í dag eru töluvert ódýrari en sambærilegar innfluttar, samt er evran "bara" 170kr.  Ef við tækjum upp evru strax í dag á 230-250 kr þýddi það hækkun á innlendu vörunni úr 100kr í það gengi sem krónum yrði skipt yfir í evrur.  Kannski 140kr fyrir evruna eða 250kr?  Verðlag á Íslandi hækkar sjálfvirkt með upptöku evru á 140-250kr.  Það tæki smá tíma en allir markaðir leita að jafnvægi ef þeir starfa á eðlilegum forsendum.    

[Eigill Már Kristinsson (IP-tala skráð) 6.5.2009 kl. 13:18]

Sammála Birni Heiðdal, hér að ofan.  Ef við tökum Evruna á genginu 170, myndi það þýða að laun hér á landi sem eru 350.000 á mánuði yrðu ca. 2.058 talið í Evrum.  Það skal tekið fram á meðallaun á Evrusvæðinu eru um 3.700 EUR á mánuði.  Væru þetta góð skipti fyrir Íslendinga?  Sömuleiðis myndu lífeyrissjóðirnir okkar verða harla lítils virði yrði þeim breytt í Evrur.

Annað mál og varðandi þessa marg "rómuðu" bók: 

Annars tek ég þessari bók með miklum fyrirvara.  Höfundurinn er mjög tengdur inn í útrásaraðalinn.  Hann vann sjálfur hjá Landic Property (í eigu Baugs-samstæðunnar), einn frændi hans er/var forstjóri Exista (sem var í raun samofið Kaupþingi sáluga), og annar frændi hans var einn af framkvæmdastjórunum hjá Baugi (sem tengdist eins og allir vissu, Glitni). 

Ekki verður annað séð af bók höfundar, að hann sýkni bankana og útrásarvíkingana af hruninu.  Alla vegana skautar höfundur létt fram hjá þeirra hlut í hruninu, en þetta fer eftir því með hvaða gleraugum lesendur lesa bókina.   Allavegana er Davíð aðalskúrkurinn í hruninu að mati höfundar, og það er það sem margar vilja lesa út úr bókinni, ekkert annað.

Er höfunur bókarinnar og þar með bókin trúverðug og hlutlaus greining á hruninu, miðað við að hann sjálfur og frændur hans voru stórar persónur og leikendur í útrásaræðinu? (sem margir vilja meina að hafið komið Íslandi á hausinn, en aðrir vilja alfarið kenna Davíð Oddsyni um)?

Og var ekki hið raunverulega valdarán framið í janúar og var Ólafur Ragnar með hendur þar í spili?  Þeirri spurningu hefur ekki verði svarað og hægt væri að skrifa álíka (ó)trúverðuga bók um það.  Svarið við þeirri spurningu fer allt eftir því í hvaða liði menn eru.

Svo er líka spurningin, var þessi bók skrifuð eftir forskriftinn; "hafa skal það sem betur hljómar" ?

[Árni Björn Guðjónsson, 6.5.2009 kl. 14:11]

Þessir menn ættu allir að vera bakvið lás og slá.

[Grétar Einarsson og Óskar Ásgeir Ástþórsson , 10.5.2009 kl. 21:18]

Eg held nu reyndar ad bokin agaeta se ekki hlutlaus og se eins og er er engin sem getur skrifad hlutlausa bok um tessar hormungar allar saman. Tad tarf ad lida nokkur timi uns tad verdur haegt.

Tad er mita ad ESB se jafn djofullegt og Marteinn segir. Tad mun taka morg ar fyrir austur evropu rikin ad komast a jafnt rol og vestur evropu thjodirnar. Kommunsminn sa til tess og nu hefur hrun karpitalismans baett tar a. Tad er ekki nog ad gerast adili ad ESB tvi foilkid tarf sjalft ad taka til i sinum eigin gardi og spillingin sem enn vidgengst i tessum londum er eitthvad sem folkid tarf sjalft ad taka a. Tad sama a vid her a landi. Og ESB mun turfa ad taka a tvi lika. 

Tad er athyglisvert ad a plakotum til ESB kosninga her i Tyskalandi ma skilja ad allir flokkar vilja vera afram i ESB og telja tad mikilvaegt en hafa ad sjalfsgodu olikar aherslur. 

Tad sem er spennandi um tessar mundir er su nyskopun sem a ser stad nu tegar ad heimskapitalisminn er jafn gjaldthrota og kommunisminn var a sinum tima. 

Og tad er ymislegt likt med falli mursins her og falli rikisstjornar D og S heima. 

Gretar Einarsson