Bullukollar

Það er skoðun margra að nú verði að flýta uppbyggingu stóriðjunnar. Bæta skal kjör þjóðarinnar með n.k. flýtimeðferð. Pétur Blöndal vill selja náttúruauðlindir hið fyrsta. Óli Björn Kárason blaðamaður hefur gengið svo langt að stinga uppá því að lög um umhverfismat verði numin úrgildi. Fleiri hafa stigið fram, Jón Gunnarsson hefur mælst til þess að Alþingi sé ekki að flækjast fyrir með reglum og lögum sem er ætlað að hindra umhverfisslys. Og nú hafa nokkrir bæjarstjórar ofl. forsprakkar félaga birt heilsíðuauglýsingu í blöðum það sem er skorað á ríkisstjórnina „að snúa vörn í sókn“, „taka af skarið“ – og flýta byggingu álversins á Bakka. Þessi kór er að biðja um að varúð sé látin lönd og leið, lög numin úr gildi, linað á reglum osfrv. En þessum bullukollum er hollt að átta sig á því að alvöru fyrirtæki í áliðnaði geta ekki staðið að uppbyggingu í löndum þar sem regluverkið er ekki í lagi. Orðstír þeirra er brothættur og það eru eingöngu verstu umhverfissóðarnir sem myndu taka það í mál að byggja í landi sem fylgir ekki þeim reglum sem eru í gildi í dag. Er þetta félagsskapur sem þessir aðilar vilja vera í? Og við þetta má bæta ábendingu Dofra Hermannssonar: „Ég skil forsendurnar að baki skoðunum Jóns Gunnarssonar alþingismanns en hins vegar er furðulegt að skynsamt fólk skuli láta sér detta í hug að það sé hægt að henda frá sér lögum um mat á umhverfisáhrifum. Finnst fólki orðspor landsins ekki nógu laskað nú þegar? Er kannski næsta heilræði að verða betri en Nigeríumenn í að svindla á fólki?“

Krónan verður safngripur

Á að framlengja vitleysuna. Það eru enn til stjórnmálamenn sem vilja ekki ræða aðildarviðræður við ESB! Þeir sem skoða málin af yfirvegun sjá auðvitað að það eru ekki aðrar leiðir en innganga í ESB og upptaka Evru. Nema ef menn vilja búa áfram við gjaldeyri sem verður meðhöndlaður eins og holdsveikisjúklingur. Íslendingar verða að horfast í augu við það að krónan á ekki framtíð. Nema sem safngripur. Hún er ónýt - búin - brotlent - basta. Á ég að skrifa þetta með fleitur letri? Það er lífsspursmál fyrir land og þjóð að hér verði ekki stórfelldur landflótti ungs fólks. Það mun enginn upplýst manneskja geta sætt sig við að sitja hér og reyna að stunda viðskipti eða launavinnu við þau furðulegu kjör sem hér munu bjóðast ef Ísland tekur ekki skrefið til Evrópu. Andstæðingum ESB aðildar verður tíðrætt um fullveldi og fisk. Þeir ýkja auðvitað afdrif fullveldisins en geta ekki svarað því hvers virði fullveldið verði ef hér á að ríkja vonlaus einangrunarstefna sem ungir Íslendingar munu kjósa gegn með flugfarseðli. Aðra leiðina.

Þjóðarsúpan

Íslenska þjóðin fær nú þau skilaboð að gjörvöll þjóðin sitji í súpunni, þjóðarskútan hefur steytt á skeri. Svart sé framundan og það verði að skerða lífskjör almennings. Laun munu lækka í verðbólgu, lífeyrisgreiðslur geta skroppið saman, margvísleg félagsleg þjónusta kannski skert, eftilvill dregið úr framlögum til mennta og menningar ofl. ófýsilegt.

Ef stjórnvöld og stjórnmálamenn ætlast til þess að íslenskur almenningur taki þá alvarlega og samþykki áframhaldandi starf og leiðsögn þeirra þá verða að koma til ýmsar breytingar. Í „súpuskálinni“ verður að ríkja sem mest jafnrétti, annars er ekki hægt að krefjast þjóðarsamstöðu. Það er nauðsynlegt að hreinsa andrúmsloftið og ræða málin í réttu samhengi. Til þess að svo geti orðið verður þjóðin að komast að samkomulagi um mörg mikilvæg mál. 

Hér eru nokkur þeirra sem ég tel að skipti máli:

1 - Afnema skal strax eftirlaunafríðindin sem þingmenn samþykktu sér til handa. Það verður engin samstaða meðan að hópar sem til þess hafa aðstöðu skara eld að sinni köku. Þeir stjórnmálamenn sem vilja að almenningur hlusti á þeirra ráð og hugmyndir geta ekki neitað þessari kröfu.

2 - Laun allra háttsettra embættismanna í hinu opinbera kerfi, jafnt hjá ríki og sveitarfélögum, einnig laun þingmanna og ráðherra, verði ekki hærri en kr. 450,000 á mánuði. Allar sporslur og aukagreiðslur afnumdar. Þessi ráðstöfun er í raun afleiðing þess að hið opinbera brást hlutverki sínu. Hún er einnig nauðsynleg til þess að hér skapist samstaða um þær ráðstafanir sem verður að framkvæma.

3 – Kjör ellilífeyrisþega og öryrkja verði ekki skert.

4 - Burt með vaxtaokrið. 

5 - Fiskurinn í sjónum verði aftur þjóðareign. Kvótamálið er eitt stærsta jafnréttismál Íslandssögunnar. Þjóðarsátt verður að kveða á um breytingu kerfisins í anda þess jafnréttis (allir í súpunni) sem nú er boðað. Útgerðin er skuldug og það eru hinir nýju ríkisbankar sem hafa þar með eignast hluta skuldanna. Þessi staða verði nýtt til þess að færa þjóðinni réttmæta eign sína til baka í áföngum. Ýmsar aðferðir er hægt að ræða til að svo geti orðið. T.d. sú hugmynd að hver fjárráða Íslendingur fái bréf sem er ávísun á hans hlut í þjóðareigninni eftir að ákvörðun um aflamagn liggur fyrir. Hver og einn ráðstafar síðan sínum hlut skv. þeim boðum sem koma frá útgerðinni. Þannig geta menn í útgerðarbæjum stutt við sitt byggðarlag með því að leigja útgerð í heimabyggð sinn kvóta. Settar verði skýrar reglur um meðferð almenningskvótans til þess að fyrirbyggja brask og misferli.

6 - Framlög til menntunar og menningar verði ekki skert. Menntun og menning eru ólík efnislegum gæðum. Menningararfurinn er sameign þjóðarinnar en efnisleg gæði eru mjög ójöfn. Menntun er grunnur að framtíðinni. Það verður því að leggja áherslu á að þessar undirstöður þjóðlífsins. Þrátt fyrir áföll er þjóðin rík. Víða má spara, en þjóðin má ekki eyðileggja þessar undirstöður. 

7 - Efling atvinnulífsins með stuðningi við nýsköpun og sprotafyrirtæki um land allt. Horfið verði frá stóriðjustefnunni sem skapar óeðlilega þenslu og leiðir til stórfelldrar eyðileggingar á náttúru landsins.

8 - Skipuð verður fjölmenn uppgjörsnefnd valinkunnra einstaklinga sem njóta trausts. Margskonar samtök skipi fólk í nefndina, m.a. stjórnmálaflokkar, verkalýðshreyfing, samtök atvinnurekenda, samtök náttúruverndarmanna, mannúðar- og friðarsamtök, samtök listamanna ofl. Nefndin fær það hlutverk að fara ofan í þróun mála, jafnt á sviði stjórnmála og efnahagsmála undanfarinna ára. Málin sem verða skoðuð er einkavæðing ríkisfyrirtækja, sala bankanna og stjórnun þeirra, peningamálastefnan, hlutur Seðlabankans, stóriðjustefnan og afleiðingar hennar. Sérstaklega skal þáttur stjórnmálamanna og flokka í ákvarðanatöku um þessi mál rannsakaður og þjóðhagslegar afleiðingar skilgreindar. Allir forsprakkar þeirra fyrirtækja sem stunduðu s.k. útrás, með þeim afleiðingum sem við stöndum frammi fyrir, verða að gera grein fyrir sínum störfum. Nefndin skal einnig fara ofan í saumana á umdeildum ákvörðunum s.s. stuðningi við innrásina í Írak. Starf nefndarinnar verði unnið fyrir opnum tjöldum og starfi sem n.k. þjóðarvettvangur. 

Og lengra er ég ekki kominn. 

Útrás með gamla laginu

Ég hitti mann í dag sem hefur fengið að upplifa hið furðulega ástand sem nú ríkir með sérstökum hætti. Þessi maður átti fyrirtæki sem heitir Samson, löngu fyrir daga Samsonarfélags Björgólfsfeðga. Umræddur maður gerði eins og margur annar, hann keypti sér bílnúmeraplötu með nafni síns gamla fyrirtækis: SAMSON. Fram til þessa hefur hann ekið stoltur um bæinn eins og hver annar. En nú eru breyttir tímar. Eftir þjóðarbömmerinn hafa einhverjir náungar gert sér lítið fyrir og skorið á öll fjögur dekk bílsins, rispað hann og stolið annarri númeraplötunni með hinn afdrifaríku áletrun. Þó er bíllinn bara venjulegur jeppi sem Björgólfarnir myndu aldrei láta sjá sig akandi í. Í æsingnum hafa skemmdarvargarnir ekki hugsað út í slík smáatriði – svona birtist hin gamla útrás. Útrás fyrir reiði. Hún birtist sem árás - á hina nýju og afdrifaríku útrás. Skjótt skipast verður í lofti. Bakari hengdur fyrir smið osfrv.

Lágkúra

Jónas Kristjánsson fyrrverandi ritstjóri hefur skoðanir á mönnum og málefnum. Oft eru kjarnyrt skrif hans gott innlegg í þjóðmálaumræðuna - en stundum fer hann yfir strikið. Skrif sem hann birti 8. okt. um Björgólf Guðmundsson eru með því ósmekklegasta sem ég hef séð á netinu - og er ekki allt fagurt sem þar flýtur um. Svona lýsir Jónas Björgólfsfeðgum undir fyrirsögninni Bjöggar flúnir af velli: „Um árabil hafa þeir gert sig breiða í samfélaginu. Þóttust vera guðir og galdramenn. Faðirinn spásseraði um í skrítnum búningi, sem minnti á melludólg í Berlín fyrir 75 árum.“ Þessi árás á persónu Björgólfs eldri er í raun lýsing á innræti höfundarins. Lágkúra.

Hve lengi - hve mikið?

Það er ljóst að með framkomu sinni í Kastljósi tókst Davíð Oddssyni að blekkja stóran hlut þjóðarinnar. Ég hef haft spurnir af ýmsum vinnustöðum þar sem fólk lýsti því yfir að loksins hafi einhver talað mannamál um ástandið. Sumir sögðu að nú væru þeir rólegri, gamli landsföðurinn hafði talað kjark í þá. En það var skammgóður vermir, orð seðlabankastjórans höfðu strax áhrif til hins verra. Ráðherrar og aðrir starfsmenn ríkisins sem réru lífróður til að bjarga málum fengu yfir sig nýjan brotsjó þegar breskir ráðamenn heyrðu orð Davíðs. Senusigur Davíðs var því enn eitt áfallið fyrir þjóðina. Hér talaði ekki seðlabankastjóri, heldur pólitískur refur sem reyndi að fría sig af allri ábyrgð á ástandinu. Þetta er ekki í fyrsta skipti sem Davíð uppnefnir menn til hægri og vinstri. Alla hans tíð í stjórnmálum hefur hann talað niður til fólks og hreytt ónotum í andstæðinga sína í stjórnmálum. Hve lengi á hann að sitja í núverandi valdastöðu - augljóslega vanhæfur til að gegna henni?  Og hve mikið þarf tjónið af aðgerðum og aðgerðaleysi Seðlabankans undir hans stjórn að vera áður en einhver hefur kjark til þess að segja hingað og ekki lengra.

Arkitektinn, byggingameistarinn, slökkviliðsstjórinn og flokkurinn hans

Davíð Oddsson lék tveimur skjöldum í Kastljósinu. Sá Davíð sem fólkið fellur kannski fyrir var slökkviliðsstjórinn og bjargvætturinn Davíð. Maðurinn sem með faglegum handahreyfingum lýsti því hvernig hann hefði komið í veg fyrir að íslenskur almenningur þyrfti að borga erlendar skuldir óreiðumanna. Davíð lýsti forsvarsmönnum og eigendum banka og fjárfestingafyrirtækja sem brennuvörgum, sem að lokum gengu svo langt að öll þjóðin sat í brennandi kofanum. Þá kom slökkviliðsstjórinn Davíð og forðaði hruni eins og hann lýsir því sjálfur. En hver kom þessu öllu af stað? Hver lagði hinn pólitíska grunn sem allt ævintýri byggðist á? Og hver var forsætisráðherra í fjölda ára á þeim tíma sem spilaborgin var hlaðin upp. Ef haldið er áfram með líkingamálið þá má segja að hann hafi verið arkitekt og byggingameistari húss þar sem brunavörnum var áfátt og burðarvirki gallað.  Og hann lagði niður Þjóðhagsstofnun (byggingaeftirlitið?). Í Kastljósinu sagðist Davíð hafa margsinnis varað við því hvert stefndi. Við hvern talaði hann? Arftaka sinn og „húsráðanda“ Geir Haarde? Samverkamann og flokksbróður sinn til fjölda ára, fjármálaráðherrann Árna Mathiesen? Hver hlustaði ekki á varnaðarorð Davíðs? Er hann að segja okkur að þessir menn séu ekki starfi sínu vaxnir?

Nú er rætt um að menn skuli ekki eltast við sökudólga að sinni, nú eigi allir að standa saman. En Davíð fer ekki eftir þessu. Í Kastljósi var hann með yfirlýsingar um ýmsa menn, n.k. sakbendingu líkt og tíðkast í sakamálaþáttum sjónvarps. Ef marka má viðbrögð manna eftir Kastljósviðtalið þá virðist sem Davíð hafi tekist að fá fjölda fólks til að gleyma hans hlut í atburðarrásinni. Snilld.

Endurtekið efni?

Þessi mynd er tekin í KR húsinu ca. 1958. Hér eru á boðstólum Moskvitz, Pobeda og Gaz rússajeppi. Rússarnir fengu síld og Gefjunarteppi og íslensk alþýða ók um í dúandi Pobedum sem höfðu meira að segja mjög sérstaka lykt.  Ríkisbankarnir réðu gjaldeyrinum og þá var gott að vera í réttum stjórnmálaflokk. Er tími Rússa og ríkisbanka kominn á ný! Erum við í hringferð?

Vegurinn framundan

Nú eru kaflaskipti í íslensku þjóðlífi. Tilraun sem hófst fyrir einhverjum árum er lokið. Frjálshyggja með flotkrónu er ekki efst á vinsældalistanum núna. Steingrímur J, Katrín J og Ögmundur J munu koma vel út í næstu kosningum. Elton J og Tom J verða ekki í næstu afmælisveislu íslensks auðjöfurs. Enn óvissa varðandi 60 millj. króna mánaðarlaun toppanna hjá Kaupþingi. Allt gott og blessað, það eru tækifæri í umrótinu segir Jónas Kristjánsson og ég held að það sé rétt. En það er margt sem varast ber. Óli Björn Kárason blaðamaður lýsti því í Kastljósi að nú ætti að fara á fullt í stóriðjuframkvæmdir, afnema lög um umhverfismat og auka á náttúrufórnirnar. Í Silfri Egils boðaði Pétur Blöndal brunaútsölu á flestum náttúrgæðum Íslands. Þessir menn vilja komast strax aftur á fyllerí, án umhugsunar. Þeir hafa ekkert lært og öllu gleymt. Vegurinn framundan er með blindhæð og beygju líkt og myndin sýnir,  og útlitið fremur dökkt. Útrásarvíkingarnir kasta nú mæðinni og læra örugglega sína lexíu.  En stóriðjuglóparnir reyna að sæta lagi og keyra allt í botn yfir blindhæðina.

Komnir uppá dekk

Það gladdi mitt gamla maóistahjarta að sjá gamla foringjann Kristján Guðlaugsson í Silfri Egils. Nú eru tveir fyrrv. trotskyistar og tveir fyrrv. maóistiar hagfræðiráðgjafar á æðstu stöðum. Og Kristján kominn í Silfrið. Róttæklingarnir eru komnir uppá dekk. Þetta eru skrítnir og skemmtilegir tímar. Pétur Blöndal er nokkuð frakkur að rukka Kristján um lausnir á efnahagsvandanum  - í beinni útsendingu. Hann er á launum sem nema sennilega rúmum 700þús kr. við það að stýra landinu. Svo heimtar hann lausnir hjá „manni utan úr bæ“. Egill Helgason benti réttilega á að ósköpin sem nú dynja yfir komu á þeim tíma sem Pétur átti að standa vaktina. Og svo má ekki ræða um það hverjir bera ábyrgðina - fortíðin vekur ekki áhuga sumra. En fólkið sem var ekki í veislunni er nú kallað til - allir saman nú syngja pólitíkusarnir - þegar það þarf að hreinsa upp og borga reikningana.